حدود یک ماه از آغاز توزیع سبد کالا به عنوان طرح ابتکاری دولت یازدهم می‌گذرد. حوادث و موضع‌گیری‌هایی که درباره این طرح در یک ماه اخیر صورت گرفته، نشان از اشتباهات فاحش در تصمیم‌گیری و اجرا و نتیجتاً تبعات ناگوار اجتماعی آن دارد.
به گزارش رجانیوز به نقل از هفته‌نامه 9 دی، دولتی که با شعار تدبیر و امید و نفی گداپروریِ منتسب به احمدی‌نژاد بر سر کار آمده، در طرح توزیع سبد کالا آن چنان افتضاح به بار آورد که شخص رئیس دولت مجبور شد مستقیماً از مردم بابت آن عذرخواهی کند؛ هرچند که چندی بعد سخنگوی دولت بابت آن عذرخواهی بر سر مردم، منت گذاشت.
با این حال، عذرخواهی‌ها و منت گذاشتن‌ها هم موجب نشده که نارضایتی‌های مردم از طرح سبد کالا، پایان یابد. هرچند دولت تلاش کرده با گستراندن توزیع سبد کالا به بخشی از جامعه کارگری که در ابتدا قصد نداشت به آنها سبد بدهد، تا حدی از نارضایتی‌های عمومی بکاهد، اما همچنان بر سر نحوه انتخاب اقشار مشمول سبد کالا، حرف و حدیث‌ها در میان مردم در جریان است.
بدون تردید، قشری که در طرح سبد کالا در حق آن اجحاف شده است، روستائیان و کشاورزان هستند. با این که از همان زمان انتشار مصوبه دولت درباره اقشار مشمول طرح سبد کالا، رسانه‌های بی‌سوادی! چون 9 دی، بر ضرورت اصلاح مصوبه دولت به منظور گسترش شمول آن به روستائیان و کشاورزان تاکید کردند، اما دولتی‌ها به انتقادات ما بی‌سوادها توجهی نکردند.
نتیجه تدبیر دولت یازدهم آن شده که اکنون گفت و شنودی کوتاه با روستانشینان و کشاورزان کشور نشان از نارضایتی آنها از تصمیم دولت روحانی دارد. شاید علت حذف روستائیان و کشاورزان از طرح سبد کالا، به علت محروم بودن آنها از تریبون و رسانه‌ای است که با جار و جنجال، پیگیر حق آنها باشد؛ اما شاید هم این رخداد، نشانه بازگشت تفکرات لیبرالی به قوه مجریه باشد که در دولت‌های هاشمی و خاتمی معتقد بودند اقشار ضعیف باید زیر چرخ‌های توسعه، له شوند.
در هر حال، مصاحبه‌های کوتاه 9 دی با تعدادی از روستائیان کشور نشان از دلخوری آنها از عدم دریافت سبد کالا و البته درک بالای این اقشار دارد خصوصا آن که آنان راهکارهایی برای توزیع سبد کالا می‌دهند که معلوم نیست چرا به فکر تیم اقتصادی باتجربه و پرمدعای دولت یازدهم نیفتاده است. نکته مهم آن است که پیش از انجام این گفتگوها تصور ما این بود که روستایی‌ها اطلاع زیاد یا حساسیت بالایی به سبد کالا نداشته باشند، اما اطلاعات آنها کاملا به‌روز بود، ولی هیچ یک از افرادی که ما با آنها مصاحبه کردیم، از عذرخواهی روحانی باخبر نبودند.
حتما دولت فکر می‌کند ما نیاز نداریم
مش‌تقی حدوداً 60 ساله یکی از این روستائیان است که در گفتگو با 9 دی درباره سبد کالا می‌گوید: «در روستای 700-600 نفری ما فقط به یک خانوار، سبد کالا تعلق گرفت که آن هم چون تحت پوشش کمیته امداد بود. البته این بنده خدا هم برای دریافت سبد کالایش، 5 روز متوالی به شهر که در 30 کیلومتری روستا است می‌رفت تا دست آخر به سبد کالا رسید.»
او با نقد نحوه توزیع سبد کالا می‌گوید: «من که در این مدت به شهر نرفتم اما از همین بنده خدا که سبد کالا گرفت شنیدم که در شهر فقط چند جا سبد کالا توزیع می‌کردند به همین خاطر، صف‌های بسیار طولانی ایجاد شده بود. این بنده خدا هم هر روز مجبور بود 6 صبح به شهر برود تا غروب در صف بایستد. می‌گفت از روز سوم به آنها شماره نوبت دادند که شماره وی 301 بود و دو روز بعد هم می‌رفت در صف می‌ایستاد تا شماره‌اش را بخوانند. در مجموع می‌گفت حدود 15 هزار تومان خرج رفت و آمد این 5 روزه‌اش شده است.»
این روستایی که امورات خود را با کشاورزی می‌گذراند، در پاسخ به این سوال که چرا به شما سبد کالا ندادند، می‌گوید: «حتما دولت فکر می‌کند ما روستائیان خودمان مرغ و تخم‌مرغ تولید می‌کنیم و به آن نیاز نداریم، اما اینطور نیست. من مرغ ندارم، تعدادی گوسفند دارم که آن هم آذوقه خیلی گران است و زیاد نمی‌صرفد، بر حسب عادت آنها را نگه داشته‌ایم. به نظرم خیلی کار اشتباهی کردند باید به همه می‌دادند.»
مش‌تقی درباره این که اگر در مراحل بعد به روستائیان سبد کالا بدهند، چه توصیه‌ای درباره نحوه توزیع آن دارید، گفت: «قبل‌ترها که کوپن می‌دادند، کوپن ما روستائیان را به شرکت تعاونی روستایی می‌دادند و در همین خود روستا توزیع می‌شد و مشکلی نداشتیم. اگر سبد کالا هم خواستند بدهند باید به همین ترتیب عمل کنند، نه این که ما مجبور شویم 30 کیلومتر تا شهر برویم در صف بایستیم.» این توصیه جالب در حالی از سوی این روستایی، مطرح شد که به گفته خودش، سوادش در حد قرآن خواندن است که در قدیم در مکتب یاد گرفته است.
او پس از آن که می‌فهمد ما خبرنگاریم، دغدغه دیگری نیز مطرح می‌کند و می‌گوید: «از چند سال پیش آب و برق و گاز مساجد را رایگان کردند که خدا بیامرزدشان. اما در چند ماه گذشته، از شرکت برق آمدند و اصرار دارند که کنتور آشپزخانه مسجد را از کنتور مسجد جدا کنند تا فقط پول برق مسجد رایگان باشد. این در حالی است که ما از آشپزخانه مسجد فقط در مراسم عزاداری استفاده می‌کنیم و استفاده شخصی از آن نمی‌شود. لطفا این مسئله را به مسئولان بگویید.»
این صف‌های وحشتناک
در روستایی دیگر، آقا جواد 40 ساله در پاسخ به سوال ما که آیا سبد کالا گرفته‌اید، می‌گوید: «اگر بدهند هم نمی‌گیرم. با این صف‌های وحشتناک و افتضاحی که من در شهر دیدم، عمرا بگیرم.»
او در پاسخ به این سوال که شغلش چیست، می‌گوید: «کشاورزی دارم. البته در فصل سرد سال که بیکارم به کارخانه آسیاب آرد شهر می‌روم و آنجا کارگری می‌کنم.»
آقا جواد درباره مشاهدات خودش از صف‌های سبد کالا می‌گوید: «شاهد صف‌های چند کیلومتری آن هم نه صف یک‌نفره بلکه چند نفره بودم که کلی هم بین مردم بر سر نوبت، دعوا و کتک‌کاری می‌شد، من که بدهند نمی‌رفتم.»
آقا جواد ادامه می‌دهد: «باز خدا پدر احمدی‌نژاد را بیامرزد پارسال به همه پول داد تا هر کس هر چی دلش خواست بخرد صف هم ایجاد نشد. وقتی شهر ما 100 هزار نفر جمعیت دارد و فقط در 5 فروشگاه توزیع می‌کنند، معلوم است، شلوغ می‌شود. راحت می‌توانستند به مغازه‌های محل بدهند و هر کس از مغازه محلش سبد را دریافت کند هیچ صف و شلوغی هم ایجاد نمی‌شد.» این توصیه و راهکار در حالی از سوی این کشاورز مطرح می‌شود که به گفته خودش تا دوره راهنمایی درس خوانده است. جالب آن که این راهکار به فکر تیم اقتصادی دولت روحانی که به مدارک خارجی خود افتخار می‌کنند، نرسیده است.
به پولدار فامیل هم سبد کالا دادند
اما همسر جواد دل پرتری از عدم برخورداری آنها از سبد کالا دارد و به خبرنگار ما می‌گوید: «به پولدارترین فرد فامیل ما که در شهر چند مغازه بزرگ و چند خانه خریده و حسابی کاسبی می‌کند، سبد کالا داده‌اند، اما به ما نداده‌اند. معلوم نیست اصلا چه کار می‌کنند. به پولدارها داده‌اند به بقیه نداده‌اند.»
جواد هم در ادامه سخنان همسرش می‌گوید: «البته پولدارها از بقیه حریص‌ترند. حتما هم می‌روند و سبدکالایشان را می‌گیرند اما دلشان هم نمی‌آید که آن را به یک بیچاره بدبخت بدهند. مثل همین صاحب کارخانه آسیاب آرد که میلیاردر است.»
مشهدی محمدعلی حدودا 60 ساله است و که در روستا مغازه دارد، مخاطب دیگر پرسش‌های ما است. او با بیان این که سبد کالا به او و هیچ از ساکنان روستا تعلق نگرفته، می‌گوید: «خیلی اشتباه کردند که اینطور توزیع کردند. به برادر من که به قول معروف وضع توپی دارد و در شهر ساکن است، سبد کالا داده‌اند اما به روستایی و کشاورز نداده‌اند. واقعا اشتباه کردند باید به همه می‌دادند.»
او ادامه می‌دهد: «الان در روستا چون فصل زمستان است، اکثرا چون کشاورزند، بیکارند و کار خاصی ندارند. شب عیدی خوب بود به همه سبد کالا می‌دادند. البته پارسال که دولت به همه نفری 80 تومان داد، یک پولی دست مردم آمد و بازار هم یک رونقی گرفت اما امسال هیچ خبری نیست.»
یک پیرزن روستایی که خود را مادر شهید معرفی می‌کند، می‌گوید: «من اصلا نمی‌دانم به من سبد کالا تعلق گرفته یا نه. اگر هم تعلق گرفته باشد، با این پادرد، نمی‌توانم بروم در صف بایستم. خدا همین پسر شهیدم را بیامرزد که با پولش زندگی‌ام می‌گذرد. سر هر ماه داماد یا پسر می‌آیند و مرا به بانک می‌برند تا حقوقم را بگیرم و با همان زندگی می‌کنم. البته اگر به من سبد کالا می‌دادند آن را به یک مستحق می‌دادم.»
پیگیری‌های 9 دی نشان می‌دهد در اکثر روستاها در مناطق مختلف کشور، به روستائیان و کشاورزان، سبد کالا تعلق نگرفته است. در مرحله دوم که از هفته گذشته آغاز شد، بخشی از روستائیان مشمول سبد کالا قرار گرفتند به طوری که مثلا در یک روستا به برخی افراد هم‌سطح سبد کالا تعلق گرفته و به برخی تعلق نگرفته است. به عنوان مثال، در روستاهای کرمانشاه، به همسایگانی که سطح زندگی یکسانی دارند و هیچ یک نیز تحت پوشش بیمه نیستند، به طور یک در میان سبد کالا تعلق گرفته است. بنابراین اگر تاکنون اشتباهات راهبردی دولت یازدهم سبب ایجاد شکاف میان شهرنشینان و روستانشینان شده بود، اینک با طبقه‌بندی اشتباه میان روستائیان مواجه هستیم.
