چند سالی است که دیدن پرتقال و نارنگی زرد و نارنجی در اواخر تابستان و اوایل پائیز، به امری عادی تبدیل شده است. میوه‌هایی که البته بر خلاف رنگ‌و روی غلط‌اندازشان، کال و ترش است.اما سوال این‌جاست که چرا این مرکبات قبل از فصل برداشت با این رنگ و لعاب وارد بازار می شود و این رنگ زرد از کجا می آید؟
مجله مهر- عطیه همتی: «رنگ شده» اصطلاحی است که درباره مرکبات خوشرنگ اما کال این روزهای بازار میوه به کار می‌رود. میوه‌هایی که بدون هیچ نظارتی وارد بازار می‌شود و با قیمت بالا هم به فروش می‌رسد. اغلب مردم هم دلخوش به رنگ گرم و زرد رنگ میوه‌ها به خیال خود نوبرانه‌های پاییزی را خریده و به خانه می‌برند ولی بعد از پوست کندن میوه متوجه کال بودن آن می‌شوند. انگار که این رنگ زرد و نارنجی، رنگ طبیعی پرتقال نیست.
نکته‌ای که رئیس اتحادیه باغداران ایران هم به‌صورت تلویحی، آن را تایید کرده‌است. «مجتبی شادلو»گفته : «در چند سال اخیر عده‌ای سودجو قبل از فصل برداشت، پرتقال را از باغداران خریداری می‌کنند و با استفاده از دستگاه‌هایی پرتقال را رنگ‌آوری می‌کنند و رنگ پرتقال را از سبز به زرد و یا نیمه زرد و سبز تبدیل می‌کنند.»
به گفته رئیس اتحادیه باغداران این گونه میوه‌ها برای سلامتی ضرر دارند. زیرا میوه پرتقال، خودش اسید دارد و بر اثر گرمادهی میزان اسید آن بالاتر رفته و علاوه بر از بین رفتن خاصیت آن، برای دستگاه گوارش بسیار خطرناک است.
اما رنگ‌آمیزی میوه ها و یا سبززدایی (Degreening) به دو صورت انجام می شود که شیوه رنگ آمیزی با «گاز اتیلن» در کشور ما کاربرد بیشتری دارد.
گاز می‌زنند تا گاز بزنی
میوه‌های کال چیده‌شده را می‌توان در محیط و فضای کنترل شده‌ای به شرایط مصرف رساند. این، همان کاری است که موجب سوء استفاده برخی برای فروش میوه‌های کال و با رنگ مصنوعی شده‌است. آن‌ها میوه‌های کال چیده‌شده را در معرض گاز اتیلن قرار می‌دهند. اتیلن، رنگدانه‌های کلروفیل سبزرنگ را تخریب و رنگدانه زرد رنگ را که زیر کلروفیل محصور شده است را آزاد می‌کند. به‌این ترتیب میوه سبزرنگ کال، ظاهری شبیه میوه‌های رسیده می‌گیرد تا رنگ‌و روی جذاب آن، مشتری بیشتری در بازار میوه‌های نوبرانه پیدا کند.
استفاده از اتیلن بیشتر در میوه‌هایی نظیر موز، خرمالو و گوجه‌فرنگی کاربرد دارد.
از رنگ‌کردن گنجشک تا رنگ کردن میوه
شاید مناسب‌ترین تشبیه برای این روش، همان ضرب المثل «گنجشک را رنگ می‌زنند و جای قناری می‌فروشند» باشد. میوه‌های کال را به دو روش رنگ می‌کنند.
در روش اول ابتدا با گاز اتیلن، رنگ میوه‌ها را برمی‌گردانند و بعد در محلول رنگی غوطه‌ور می‌کنند تا رنگ میوه‌ها مجلسی‌تر و براق‌تر شود.
روش دوم اما کمی متفاوت است. در این روش، خبری از گاز اتیلن نیست و از همان ابتدا مرکبات در محلول‌های رنگ با غلظت بالاتر غوطه‌ور می‌شود. میوه ها در آب 50 درجه سانتی گراد به مدت 20 دقیقه غوطه ور می شوند تا رنگ جذب پوست میوه و یکدست شود. بعد از آن نیز میوه‌ها سرد شده و واکس زده می‌شوند. البته این روش در کشور ما کمتر انجام می‌شود. اما می‌شود ردپای آن را در میوه‌های وارداتی دید.
در این روش ممکن است مواد شیمیایی به داخل میوه نیز نفوذ کرده و موجب مسمویت و حتی ابتلا به سرطان شوند.
مرکبات نارس، ارزش غذایی چندانی ندارند. چه برسد به اینکه بعد از گذراندن این مراحل وارد بازار شوند.
میوه‌های پاییزی و به‌ویژه مرکبات به‌دلیل دارا بودن ویتامین C در سبد غذایی پاییزی و زمستانی خانواده‌ها قرار دارد. میوه‌هایی که البته برای پیشگیری و درمان بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی‌هم مفید است. اما رنگ‌کردن و عجله سودجویان برای فتح بازار میوه و فروش بیشتر، سبب شده تا یکی از سالم ترین خوراکی‌ها در سبد غذایی خانواده به مواد شیمیایی آلوده شود.
شاید بهترین کار برای دوری از میوه‌های رنگ شده، این باشد که عجله نکرد و برای مصرف هر میوه‌ای منتظر فصل طبیعی و معمول آن بود. با این روش، کسی نمی‌تواند با میوه‌های رنگ شده، شما را هم رنگ کند.
