مشكلات مترو در كشاكش اختلافات

روح الله امين آبادي
طي هفته هاي اخير، مسافران مترو از افزايش بي نظمي در تردد قطارهاي شهري و فشردگي بيش از حد در واگن هاي مترو به ستوه آمده اند.
به دنبال تماس هاي مكرر مردم با روزنامه كيهان مبني بر اختلال در خدمت رساني خطوط مترو با مسئولان مترو تماس گرفتيم كه تا لحظه تنظيم گزارش هيچكدام پاسخگو نبودند .
تعداد زيادي از مردم براي رسيدن به سر كار خود دركلانشهر تهران از مترو استفاده مي كنند از اين رو در ساعات اوليه و پاياني روزكاري ايستگاه هاي مترو با ازدحام مردم مراجه مي شوند و در اين ميان ناهماهنگي هاي گسترده در خطوط مترو مردم را آزار مي دهد .
مردم مي گويند : تاخير قطارهاي مترو ، شلوغي بيش از اندازه برخي از ايستگاه ها ، نبود فضاي مناسب براي معلولان و گروه هاي خاص از جمله مشكلات مترو است .
خرابي و نقص فني برخي از قطارها در مسير و توقف هاي طولاني و بدون اطلاع رساني به مردم در طول راه از ديگر مشكلاتي است كه مردم در مصاحبه با خبرنگار كيهان بدان اشاره كردند .
از ديرباز مسئولان شهرداري و مترو تقصير مشكلات موجود را گردن دولت انداخته و مي گويند اين دولت است كه با پرداخت نكردن بودجه مترو از پيشرفت اين ناوگان مسافربري عمومي جلوگيري كرده است .
مهندس جعفر ربيعي مدير عامل شركت مترو يك سال پيش در توضيح علت مشكلات پبش رو مدعي شده بود : مسافران مترو تاوان اختلافات را مي پردازند دليلي كه مردم نيز بر آن مهر تائيد زده و مي گويند مترو مشكلي جز اختلافات سياسي موجود بين شهرداري و دولت مشكل ديگري ندارد .
با گذشت يك سال از اظهارات ربيعي اين مشكلات همچنان باقي است و مردم تاوان اختلافات را مي پردازند .
مدير عامل شركت مترو در كنار اختلافات دلايل ديگري را نيز در مشكلات مترو سهيم مي داند . وي مي گويد : كمبود بودجه و تامين نشدن قطارهاي جديد در كنار تحقق نيافتن به موقع وعده ها، مسئولان مترو را با مشكلات عديده اي روبه رو كرده است.
مديران شهري در واكنش به انتقادات گسترده مردم اجرا نشدن قانون پرداخت دو ميليارد دلار براي توسعه قطارهاي شهري را بهانه مي كنند.مشكلات موجود مترو در حالي است كه شهردار تهران خرداد ماه سال 87 مدعي شده بود : با افزايش تعداد قطارها و واگن هاي مترو از آبان ماه مشكلات مربوط به كمبود امكانات در اين بخش رفع مي شود ، نشان به آن نشان كه بيش از دو سال از قول قاليباف مي گذرد و هنوز مسئولان شهري كمبود امكانات را دليلي بر اختلال در خدمات رساني مترو عنوان مي كنند .
مردم در گفتگو با خبرنگار كيهان از هزينه هاي ميلياردي براي تجهيز ناوگان مترو سخن گفته و مي گويند : اين بودجه ها كجا هزينه شده است و چرا مردم تاثير هزينه ها را در بهبود شرايط مترو شاهد نيستند . مسئولان مترو براي بهبود شرايط حتي دست به دامان كمك هاي خارجي نيز شده اند .
دولت به منظور كمك به توسعه حمل و نقل عمومي پايتخت و با وجود تاخير متروي تهران در استفاده از تسهيلات مالي خارجي، مهلت زماني استفاده از تسهيلات 3700 ميليارد توماني براي توسعه خطوط 3، 4، 6 و 7 را تمديد كرد.
طبق مصوبه سال 1383 شوراي اقتصاد، حدود 1070ميليارد تومان تسهيلات مالي خارجي به صورت خالص و 1450ميليارد تومان با در نظر گرفتن هزينه هاي تبعي براي توسعه خط 3 متروي تهران با فرصت يك ساله در نظر گرفته شده بود.
شهرداري تهران نيز مكلف شده بود كه تا شروع بهره برداري اين طرح گزارش پيشرفت آن را در مقاطع شش ماهه به دولت ارايه كند.
بر اساس دو مصوبه سال 1385 نيز حدود 490 ميليارد تومان اعتبارات خارجي به صورت خالص و 660 ميليارد تومان با در نظر گرفتن هزينه هاي تبعي براي خط 6 مترو و همين رقم نيز با فرصت يك ساله براي خط 7 اختصاص يافته بود. طبق مصوبه سال 1386 شوراي اقتصاد هم 684 ميليارد تومان تسهيلات مالي خارجي به صورت خالص و 924 ميليارد تومان با احتساب هزينه هاي تبعي براي احداث خط 4 متروي تهران اختصاص يافته بود كه شهرداري و مترو از اين امتيازات استفاده نكرده اند، با اين وجود دولت مجددا فرصت 18 ماهه اي به اين نهادها اعطا كرده است.
انتقادي كه چندي پيش رئيس جمهور نيز به آن اشاره كرده گفت : از سال 66 تاكنون 5700 ميليارد تومان هزينه مترو شده كه اگر بهترين سيستم ها را از دنيا مي خريديم، مبلغ آن كمتر از اين عدد مي شد.
محسن هاشمي نيز در مورد منابع مالي متروي تهران مي گويد : متروي تهران در سال هاي گذشته بيشتر از طريق وام بانكي و فاينانس هاي بين المللي ساخته شده و توسعه يافته كه علت اصلي اين موضوع هم به برنامه ريزان و سياست هاي گذشته برمي گردد، چرا كه چندين سال پيش و قبل از افتتاح مترو افرادي راه آهن شهري را براي شهر تهران ضروري نمي دانستند و گسترش مترو را علت افزايش مهاجرت به تهران تلقي مي كردند. به همين علت و عدم قبول اين موضوع از طرف برخي نمايندگان و افراد سياسي در آن زمان باعث شد كه مترو بسياري از نياز هاي مالي خود را از طريق وام هاي بانكي تأمين كند. و در نتيجه احداث خطوط مترو در قالب قرار داد مشاركتي با بانك هاي تجارت، ملت، سپه و ملي آغاز شد .
مدير عامل شركت متروي تهران در جاي ديگر مي گويد : در حال حاضر با ورود تعدادي واگن و لوكوموتيو وضعيت خدمات رساني در خط تهران - كرج بهبود يافته كه با گشايش ال سي هاي مورد نياز مترو اميدواريم به مرور وضعيت خدمات رساني در خطوط داخلي مترو نيز بهتر و بخشي از مشكلات موجود از سر راه برداشته شود.
وي ادامه مي دهد : با گشايش ال سي هاي مورد نياز مترو، هر ماه تعدادي واگن جديد به كشور مي رسد كه براي مونتاژ و آماده سازي آنها نياز به اعتبار داريم و هر ماه بايد حدود 20 ميليارد تومان پول پرداخت كنيم كه بتوانيم به موقع واگن هاي جديد را آماده سازي و وارد خط كنيم كه اميد است با توجه به اجرايي شدن قانون هدفمند كردن يارانه ها و افزايش تمايل استفاد از وسايل نقليه عمومي، دولت حمايت هاي لازم را در اين زمينه داشته باشد و براي پرداخت دچار مشكل نشويم.
مدير عامل شركت مترو تهران و حومه تصريح كرد: در صورتي كه اعتبارات مورد نياز به موقع تأمين شود و ما بتوانيم طي 9 ماه 25 قطار جديد به خطوط داخلي مترو تزريق كنيم، مشكلات موجود در خطوط 1،2 و 4 حل مي شود و مي توانيم با سر فاصله مناسب و به طور كامل در ايستگاه هاي جديد به شهروندان خدمات رساني كنيم.
يك نماينده مجلس نيز مي گويد : در زمان حاضر تناسبي ميان بودجه تخصيص داده شده به مترو و هزينه كرد و امكانات آن وجود ندارد و شهرداري بايد پاسخگوي اين ابهامات باشد.
فاطمه آليا در مورد تخصيص اعتبار 2ميليارد دلار به مترو ، اظهارداشت: تاكنون بودجه هاي قابل توجهي به مترو اختصاص داده شده است ولي به تناسب اين اعتبار، مترو در جايگاه مناسبي در كشور قرار نگرفته است.
وي با تاكيد براين كه شهرداري تهران بايد گزارش عملكردي از نحوه هزينه كرد بودجه هايي كه تاكنون به بخش مترو اختصاص يافته به دولت ارائه كند مي گويد : نمايندگان مجلس نيز به طور قطع اين مطالبه را از شهرداري دارند .
طبق مصوبه مجلس شوراي اسلامي با توجه به اينكه بودجه كشور از چند سال گذشته عملياتي شده است هر دستگاهي بخواهد از دولت بودجه بگيرد بايستي گزارش عملكرد گذشته و برآورد هزينه طرح هاي آينده خود را به دولت ارائه دهد . دولت اين گزارش ها رابررسي كارشناسي كرده و متناسب با نياز آن دستگاه بودجه اختصاص مي دهد .
اين در حالي است كه شهرداري در ارائه گزارش به دولت ( و حتي در ارائه گزارش به شوراي شهر ) تعلل كرده است .
شهرداري همواره از دولت به خاطر تخصيص نيافتن بهنگام اعتبارات گلايه دارد در حالي كه به وظايف قانوني خود در ارائه گزارش به دولت و نيز به شوراي شهر تعلل كرده است .