پيچ و خم هاي مذاكرات فتح و حماس

زهرا عباسي
پس از شكست مذاكرات به اصطلاح سازش، تشكيلات خودگردان فلسطين براي بازگرداندن وجهه خود بار ديگر به چارچوب مذاكرات فلسطيني (آشتي ملي) برگشت تا شايد بتواند از اين طرح به عنوان راهبردي براي فشار برنتانياهو و بازگرداندنش به ميز مذاكرات سازش سود ببرد. تشكيلات رام الله طرح يك طرفه دولت مستقل فلسطيني را به سازمان ملل ارائه داد تا از اين اهرم نيز براي فشار بر رژيم صهيونيستي استفاده كند.
مسئله اساسي اين است كه آيا تشكيلات خودگردان فلسطين واقعا به دنبال آشتي ملي و حل اختلافات با جنبش حماس است يا بار ديگر درصدد است برگزاري نشست آشتي ملي را به تعويق بيندازد، همان طور كه در نشست هاي اخير اين مسئله انجام شد.
كارشناسان سياسي منطقه معتقدند تصميمات تشكيلات خودگردان و به ويژه محمود عباس رئيس آن نه از سوي خود او بلكه از سوي مراكز تصميم گيري رياض، قاهره، واشنگتن و تل آويو اتخاذ مي گردد. به همين دليل هيئت شركت كننده در نشست بعدي فتح و حماس با توجه به تمامي ملاحظات مراكز تصميم گيرنده بايد وارد ميز مذاكره شود.
يكي از مهم ترين مسائلي كه هنوز بين دو طرف لاينحل باقي مانده مسئله امنيت دو طرف است. سيستم هاي امنيتي تشكيلات خودگردان ماه ها و سال هاست كه جنبش حماس و طرفداران آن را تحت فشار قرار داده اند و به عناوين مختلف مبارزان حماس را بازداشت، زنداني و شكنجه مي كنند.
دستگاه امنيتي تشكيلات خودگردان تبديل به بازوي فعال رژيم صهيونيستي در كرانه باختري شده است و روزي نيست كه اين نيروهاي امنيتي هواداران حماس را دستگير و بازجويي نكنند.
حماس معتقد است محمود عباس براي مقابله با سياست هاي خيره سرانه رژيم صهيونيستي و آمريكا بايد رويكردي صادقانه به آشتي ملي داشته باشد و به انواع مختلف هماهنگي امنيتي كه تنها به سود اشغالگر است، پايان دهد.
مشخص كردن وضعيت سرويس هاي امنيتي براساس مشاركت ملي ميان گروه هاي فلسطيني مي تواند ضامن حقيقي موفقيت هرگونه توافق آشتي باشد. همچنين راه مقابله با جانبداري مغرضانه آمريكا از رژيم صهيونيستي، برقراري آشتي ملي مبتني بر پايبندي به ارزش ها و مشي مقاومت است.
تعيين تكليف مبحث امنيتي براي تضمين پايداري و تداوم هرگونه آشتي ملي ضروري است و موضوع سرويس هاي امنيتي بسيار حساس بوده و بايستي با تفاهم ملي حل و فصل شود.
براي رسيدن به توافق واقعي، پايدار و متداوم بايد مسئله تفاهم ملي به صورت ريشه اي حل و فصل شود.
يكي ديگر از مسائلي كه بين جنبش هاي فتح و حماس لاينحل باقي مانده مسئله برگزاري انتخابات سراسري در تشكيلات خودگردان است.
جنبش حماس و به طور كلي ملت فلسطين محمود عباس و تشكيلات خودگردان را نماينده واقعي مردم فلسطين نمي دانند و معتقدند كه هرچه زودتر محمود عباس بايد از سمت خود استعفا كند درحالي كه عباس بارها اعلام كرده كه از پست خود كناره گيري نخواهد كرد و همچنان بر رياست تشكيلات تكيه خواهد زد.
با وجود اين، به رغم تمام فشارهايي كه صهيونيست ها، كشورهاي عربي و حتي تشكيلات خودگردان فلسطين بر نوار غزه وارد كرده است، حماس روز به روز پايگاه مردمي گسترده تري را به خود اختصاص مي دهد و جايگاه خاصي در ميان مردم غزه و منطقه پيدا كرده است.
پيروزي حماس در انتخابات پارلماني گواه ديگري بر محبوبيت حماس در بين مردم فلسطين بود ليكن با وجود برگ هاي برنده اي كه حماس در اختيار دارد به ويژه مقاومت و ايستادگي قهرمانانه اي كه در جنگ 22 روزه غزه مقابل رژيم صهيونيستي از خود نشان داد اما بر هيچ كس پوشيده نيست كه توافق فتح و حماس به نفع تل آويو و واشنگتن و برخي از كشورهاي منطقه نيست و مسلما با اين گفت وگوها مخالفت مي شود. به همين دليل در صورت برگزاري نشست آشتي ملي هم توافقي حاصل نخواهد شد.
گرچه همه طرف هاي فلسطيني و عربي آشتي ملي فلسطين را يك ضرورت و حتي در چارچوب نيازهاي امنيت ملي فلسطين ارزيابي كنند اما راه رسيدن به اين آشتي راه سخت و پرسنگلاخي است و تجربه هم ثابت كرده كه با اميدواري نمي توان از چنين چالش هايي با موفقيت عبور كرد. از اين رو با وجود آن كه نشستن مجدد فلسطينيان دور يك ميز به خودي خود مسئله اميدواركننده اي است اما باز كردن گره مشكل اختلاف فتح و حماس آن هم از داخل كلاف سردرگم مشكلات منطقه اي نه تنها كاري دشوار بلكه ناممكن است.