سلمان و ولايت پذيري در فتنه!

سلمان محمدي (ص)!

سلمان فارسي يكي از اصحاب شايسته رسول اكرم (ص) و اميرالمؤمنين (ع) بود وي كه يكي از مردمان فارس بود، توانست از نظر رتبه و مقام معنوي تا جايي صعود نمايد كه وي را سلمان بن الاسلام و يا سلمان پاك و سلمان خير و نيز سلمان محمدي (ص) ناميدند. رسول اكرم (ص) درباره او فرمود: سلمانُ بحرٌ لايُنزَفُ و كنزٌ لاينفَدُ، سلمانُ منّا اهلَ البيت، يَمنَحُ الحكمة و يُؤتِي البرهان؛ سلمان دريايي است كه نمي خشكد و گنجي است كه تمام نمي شود. سلمان از ما خاندان است، حكمت مي بخشد و برهان مي دهد. اميرالمؤمنين علي (ع) نيز در وصف سلمان فرمودند: سلمان از كساني بود كه بر حضرت زهرا (س) نماز خواند. امام صادق (ع) او را بهتر از لقمان دانستند و فرمودند: سلمان علم اول و آخر را درك كرد و او دريايي است كه هركسي را بهره اي از آن نيست و او از ما اهل بيت است. در واقع مقام علمي و معرفتي سلمان تا جايي رسيد كه او را درگاه علم وصي ناميدند: أشهد انك بابُ وصيّ المصطفي و طريقُ حجة الله المرتضي و امين الله فيما استودعت من علوم الاصفياء.

شايد بتوان گفت مهمترين ويژگي بارز سلمان همين ويژگي اخير وي بوده است كه البته به نوعي نتيجه و ثمره ساير ويژگي هاي وي است: ولايت پذيري.



سلام خدا بر سلمان!

در مقام و شأن معنوي سلمان همين بس كه نقل شده است كه هرگاه جبرئيل بر رسول خدا (ص) نازل مي شد به پيامبر مي گفت از جانب پروردگار به سلمان سلام برسان و او را به علم منايا و بلايا و انساب او را مطلع گردان! از اين رو در شبها سلمان در خدمت رسول اكرم (ص) و اميرالمؤمنين علي (ع) حاضر مي شدو علومي از مخزون و مكنون علم الهي را كه احدي غير از او تحمل و ظرفيت آن را نداشت، فرامي گرفت تا جايي كه توانست به مقامي دست يابد كه از اهل بيت رسول اكرم (ص) شمرده شود. همچنين در بحارالانوار نقل است كه جبرئيل به پيامبر (ص) عرضه داشت: اشتياق بهشت به سلمان بيشتر از اشتياق او به بهشت است.

دوستدار واقعي!

در مقام و مرتبه معنوي عظيم سلمان شكي نيست اما شايد اين سؤال بي جا نباشد كه سلمان چه كرد كه توانست به اين مراتب عاليه دست يابد؟ مقام و رتبه اي كه كمتر كسي مي تواند تصور رسيدن به آن را نيز بكند!

سيدبن طاووس در مصباح الزائر زيارتي را براي آن جناب نقل نموده اند كه توجه به مضامين اين زيارت نامه بيشتر مي تواند ما را به پاسخ سؤال نزديك نمايد! در اين زيارت سلمان را صاحب رسول الله الامين و وليّ اميرالمؤمنين خوانده است، به معناي همراه و هم صحبت پيامبر و دوست حقيقي و خاص اميرالمؤمنين علي (عليه السلام). از اين فراز از زيارت فاكتور اول شخصيت سلمان بدست مي آيد: دوستدار واقعي! محبت سلمان به پيامبر و جانشين بلافصل او و خليفه پس از او كه از جانب خداوند برگزيده شده است، محبتي خالصانه و بي شائبه، بدون ريا و ناب بوده است.


مخزن اسرار!

ويژگي ديگر شخصيت سلمان براساس زيارت آن حضرت، مخزن اسرار بودن اوست همچنان كه مي فرمايد: يا مُودَعَ اسرار السّادة المَيامين؛ اي مخزن اسرار بزرگان اهل خير (رسول اكرم و اميرالمؤمنين عليهماالسلام). قلب سلمان قلب وسيعي بود كه اسرار خاص الهي را در خود نگه مي داشت و هرگز به هويدا كردن اسرار اقدام نمي نمود!



ولايت پذيري!

به همين دليل موفق گرديد كه به اطاعت خدا و تبعيت رسول و جانشين پس از وي نائل گردد و ما در زيارت او گواهي مي دهيم كه: أشهد أنّك أطعت الله كما امرك و اتَّبَعتَ الرّسولُ كما نَدَبك و تَوَلّيتَ خليفَته كما اَلزَمك؛ گواهي مي دهم كه تو بدان سان كه مأمور بودي خدا را اطاعت كردي و بدانسان كه رسول خدا تو را دعوت كرد او را اجابت كردي و پيروي نمودي و خيلفه پيامبر (علي (ع)) را آن سان كه بر تو فرض و لازم بود ياري كردي. از اين رو ويژگي ديگر سلمان كه بدنبال علم و

محبت بي دريغ او حاصل گرديده بود، اطاعت از خدا و رسول و ولايت پذيري وي بود كه توانست در عرصه هاي خطر وي را نجات دهد؛ موقعيت هايي كه بسياري از امت پيامبر (ص) پايشان لغزيد و در پرتگاه ضلالت فروافتادند. اما سلمان در آن هنگامه امتحان و فتنه تا جايي كه توانست امت را به اهميت و احترام ذريه پيامبر دعوت و ارشاد نمود: وَ دعوتَ إلي الاهتمامِ بذُريّته كما وقفك و بر آزار دشمنان و منافقان در اين راه صبر نود تا امانت الهي را ادا نمايد يعني بر ولايت اميرالمؤمنان پابرجا باقي بماند: وَ اَدّيت الأمانة و نصحت الله و لرسوله و صبرتَ علي الأذي في جنبه حتي اتك اليقين.

شايد بتوان گفت مهمترين ويژگي بارز سلمان همين ويژگي اخير وي بوده است كه البته به نوعي نتيجه و ثمره ساير ويژگي هاي وي است: ولايت پذيري. او از جمله كساني بود كه درباره امر خلافت و غصب آن اعتراض نمود و با براهين استدلال هاي قوي و محكم از مقام اميرالمؤمنين (ع) در مقابل غاصبان دفاع كرد. از جمله براهين و دلايل وي اين بود كه چگونه ممكن است مردم امامت كسي بر اعلم از خود را گردن نهند؟!

همين تلاش ها و جانفشاني هاي صادقانه سلمان بود كه در وداع زيارت او گواهي مي دهيم: أشهد أنك قُلتَ حقّاً و نطقتَ صدقاً و دعوتَ إلي مولايَ و مولاكَ علانيةً و سرّاً؛ گواهي مي دهم كه تو به حق سخن گفتي و هميشه به صدق و حقيقت گويا بودي و خلق را به سوي ولاي من و مولاي خود (اميرالمؤمنين علي (ع)) آشكار و پنهان دعوت كردي.

سلمان علم اول و آخر را درك كرد و او دريايي است كه هركسي را بهره اي از آن نيست و او از ما اهل بيت است.

وفات سلمان و تشييعي علوي!

سرانجام سلمان در روز 8 صفر در سال 36 هجري در مدائن درگذشت. اميرالمؤمنين علي (ع) در يك شب از مدينه به مدائن رفت و به دست مبارك خود او را غسل داد و كفن نمود و بر او نماز كرد در حالي كه صفوف بسياري از ملائكه همراه او بودند و همان شب به مدينه مراجعت فرمود. همين شرافت و برتري براي سلمان بس است كه به دست مولاي خود به خاك سپرده شد و به سوي جهان آخرت پرواز كرد!


پي نوشت:
فهرست منابع و مآخذ

1- تقويم شيعه- نيشابوري-

2- بحارالانوار- ج22- ص 390- نفس الرحمان في فضائل سلمان (ره)

3- شرح نهج البلاغه- ابن ابي الحديد- ج18- ص 34

4- مفاتيح الجنان- شيخ عباس قمي- زيارت نامه جناب سلمان (ره)

5- امالي- شيخ صدوق- ص 324 به بعد.

منبع: www.tebyan.net