نيروگاه اتمي بوشهر در سطح جهان منحصر به فرد است

ديروز در حالي كه عمليات انتقال سوخت هسته اي به داخل ساختمان رآكتور بوشهر در حضور قريب به 200 خبرنگار، عكاس و تصويربردار داخلي و خارجي انجام شد روساي سازمان انرژي اتمي روسيه و ايران بر نبود مشابه نيروگاه اتمي بوشهر در جهان تاكيد كردند. دكتر علي اكبر صالحي رئيس سازمان انرژي اتمي كشورمان پس از سوخت گذاري نيروگاه بوشهر در نشست خبري مشترك با سرگئي كرينكو رئيس شركت روس اتم تاكيد كرد: نيروگاه بوشهر نماد صبر، مقاومت و پايداري ملت ايران براي دسترسي به آرمان هاي خود است.
رئيس سازمان انرژي اتمي ايران نيروگاه اتمي بوشهر را از جنبه هاي مختلف از جمله تلفيق دو سيستم فني غربي و شرقي، در سطح جهان منحصر به فرد دانست.
به گزارش ايرنا، صالحي در اين نشست خبري، رهنمودهاي رهبري و حمايت هاي رئيس جمهور را پشتوانه موفقيت هاي هسته اي ايران خواند.
رئيس سازمان انرژي اتمي ايران در پاسخ به اين سوال كه جمهوري اسلامي ايران تحت چه شرايطي غني سازي 20درصد را متوقف خواهد كرد، تاكيد كرد: سال گذشته درخواستي را در زمينه تامين سوخت 20 درصد براي رآكتور تحقيقاتي تهران به آژانس بين المللي انرژي اتمي ارسال كرديم اما متاسفانه در اين رابطه پاسخ مثبتي دريافت نكرديم.
معاون رئيس جمهور با بيان اين كه آنها شرايط متعددي را براي تامين سوخت 20درصدي تعيين كردند تصريح كرد: بارها اعلام كرديم كه قصد نداريم تا تمام اورانيوم كم غني شده خود را به اورانيوم 20 درصد تبديل كنيم اما تا حد نياز خود به غني سازي 20 درصدي ادامه خواهيم داد.
وي افزود: غني سازي براساس بند چهارم از معاهده ان پي تي و اساسنامه آژانس حقمان است و از آن استفاده خواهيم كرد.
صالحي همچنين با بيان اينكه تامين سوخت نيروگاه بوشهر به مدت 10 سال برعهده روس ها است گفت: ايران به روسيه اطمينان دارد ولي براي تامين سوخت نيروگاه هاي جديد غني سازي را ادامه مي دهد.
وي درخصوص مكان يابي 10 سايت جديد در ايران افزود: شناسايي 10 سايت جديد هسته اي در ايران ادامه دارد و سازمان انرژي اتمي در اين خصوص فعلا عجله اي ندارد.
وي در عين حال احتمال داد سال آينده چنانچه رئيس جمهور مقرر كند سازمان انرژي اتمي ايران ساخت يكي از اين سايت هاي اتمي جديد را آغاز كند، اما اين موضوع هنوز قطعي نشده است.
صالحي در ابتداي سخنانش درباره روند راه اندازي نيروگاه بوشهر گفت: در آبان 1366 نيروگاه بوشهر مورد تهاجم هوايي واقع شد و ضمن صدمات شديد به نيروگاه تعدادي از بهترين همكاران ما شهيد شدند.
وي اظهار داشت: در خاتمه جنگ تحميلي و علي رغم اعلام رژيم سرنگون شده صدام به عنوان آغازگر و متجاوز در اين جنگ، تلاش ها براي متقاعد كردن پيمانكار آلماني به ايفاي تعهدات خود، و ادامه كار نيروگاه بوشهر به جايي نرسيد و به ناچار از اوايل دهه 70 جمهوري اسلامي ايران براي پيگيري راه هاي بيشتر براي اتمام كار اين نيروگاه در دستور كار خود قرار داد.
وي با بيان اين كه در سال 1371 دولت هاي جمهوري اسلامي ايران و فدراسيون روسيه تفاهم نامه همكاري هاي مشترك در حوزه استفاده صلح آميز از انرژي هسته اي را امضا و به اين ترتيب فصل جديدي در همكاري هاي دو كشور آغاز شد، گفت: به دنبال آن قراردادي در دي ماه 1373 بين سازمان انرژي اتمي ايران و وزارت انرژي روسيه براي اتمام نيروگاه بوشهر امضا و در سال بعد عملياتي شد.
صالحي اظهار داشت: پس از انجام مطالعات لازم درخصوص وضعيت تاسيسات به جامانده از طرح آلماني ها، با اصلاح قرارداد ياد شده در سال 78 عملاً بررسي هاي دقيق فني و عمليات اجرايي براي تكميل اين واحد كه در نوع خود بين نيروگاه هاي هسته اي جهان به دليل تلفيق فناوري و تجهيزات غربي با تجهيزات روسي منحصر به فرد است آغاز شد.
روز تاريخي براي ايران
در همين حال، سرگئي كرينكو رئيس شركت روس اتم نيز در اين نشست خبري تاكيد كرد كه نيروگاه اتمي بوشهر يك طرح ويژه است و با توجه به ويژگي هاي آن هنوز مشابه آن در جهان وجود ندارد.
وي گفت: با توجه به اينكه 10 كشور جهان در تامين تجهيزات نيروگاه بوشهر دخالت دارند اين طرح، پروژه اي بين المللي است.
كرينكو با اشاره به اينكه بسياري از كشورهاي اروپايي و آسيايي و ديگر كشورها در تامين تجهيزات نيروگاه بوشهر دخالت دارند، گفت: در فرايند ساخت اين نيروگاه توجه اصلي مبني بر ايمني بودن است.
وي افزود: برخي از قسمت هاي اين نيروگاه براي رسيدن به مرحله راه اندازي به روز، ساعت و دقيقه رسيده است.
رئيس سازمان انرژي اتمي روسيه تصريح كرد: امروز يك روز تاريخي و مهم در فرايند ساخت نيروگاه اتمي بوشهر است و مدتهاي مديدي انتظار اين روز كشيده مي شد.
كرينكو تصريح كرد: اتمام فرايند نيروگاه اتمي بوشهر بيانگر اين است كه روسيه به تعهدات خود پايبند است و هم به تعهدات بين المللي و تعهدات دو جانبه عمل مي كند.
اين مقام روسي تصريح كرد: متخصصان ايراني اين آمادگي را دارند كه خودشان بهره برداري از نيروگاه اتمي بوشهر را برعهده داشته باشند.
وي اظهار داشت: براي رعايت بيشتر مسايل ايمني در اين نيروگاه اتمي بوشهر، تصميم گرفته شد شركت مشتركي تاسيس شود كه 50 درصد سهام آن متعلق به طرف ايراني و 50 درصد ديگر سهام متعلق به طرف روسي است.
كرينكو همچنين تاكيد كرد: هيچ بحثي براي ساخت نيروگاه اتمي جديد در ايران وجود ندارد، روسيه موظف است كار خود را در نيروگاه بوشهر به اتمام برساند.
وي در عين حال گفت: روسيه در ساخت راديو ايزوتوپ هاي راديواكتيو براي مصارف پزشكي با جمهوري اسلامي ايران همكاري مي كند.
كرينكو در بخش ديگري از سخنانش تاكيد كرد كه امروز كسي شك ندارد كه نيروگاه اتمي بوشهر در جهت صلح آميز است.
رئيس آژانس اتمي روسيه در مورد تاخير اين كشور نيز گفت: مسائلي كه قبلا مطرح مي شد در خصوص پسماند نيروگاه سوخت نيروگاه بوشهر بود كه طي توافقنامه اي كه به امضا رسيد، روسيه متعهد شد كه سوخت تازه را تامين كند و سوخت استفاده شده را برگرداند.
گفتني است؛ صالحي و كرينكو قبل از آغاز عمليات سوخت گذاري نيروگاه بوشهر يك نشست كاري با حضور مديران و كاركنان بخش هاي مختلف نيروگاه انجام دادند.
جشن هسته اي با حضور سران كشورهاي همسايه در آبان ماه
رئيس سازمان انرژي اتمي كشورمان از برگزاري جشن بزرگ هسته اي در كشور با حضور سران كشورهاي همسايه و شخصيت هاي بين المللي در پايان آبان ماه امسال خبر داد.
علي اكبر صالحي جمعه شب در بدو ورود به بوشهر در جمع خبرنگاران گفت: 25 شهريور نيز با دعوت از وزراي چند كشور خارجي و مسئولان انرژي اتمي روسيه شاهد بارگذاري نيروگاه هستيم كه آن روز هم يك روز تاريخي براي ملت ايران است.
به گزارش فارس، وي تصريح كرد: در پايان آبان ماه كه شاهد وصل شدن نيروگاه به شبكه سراسري برق كشور هستيم تلاش مي كنيم با دعوت از سران كشورهاي همجوار و شخصيت هاي بين المللي جشن بزرگ هسته اي را در كشور برگزار كنيم.
فرآيندهاي عملياتي شدن
نيروگاه بوشهر
فرآيندهاي مختلف نيروگاه اتمي بوشهر مشتمل بر فرآيند عملياتي، شكافت هسته اي، رآكتور، توربين، ژنراتور و پست است.
به گزارش فارس، با وجود پيچيدگي تكنولوژيكي يك نيروگاه هسته اي از نوع نيروگاه بوشهر، فرآيند عملياتي نيروگاه كاملا ساده است، فرآيند توليد انرژي الكتريكي در نيروگاه هسته اي را مي توان به سه مرحله مدار اول، مدار دوم و مدار خنك كننده تقسيم كرد.
- مدار اول:
شكافت اورانيوم غني شده در رآكتور منبع توليد انرژي به صورت گرمايي است. اين انرژي گرمايي توسط آب مدار اول كه در يك مسير بسته جريان دارد به مولدهاي بخار منتقل مي شود.
مولد بخار يك مبدل حرارتي است كه آب مدار اول درون لوله هاي U شكل فولادي آن جريان دارد و آب مدار دوم در يك سيكل كاملا مجزا با گردش در اطراف اين لوله ها ضمن برداشت حرارت به بخار تبديل مي شود. آب مدار اول پس از خروج از مولد بخار توسط پمپ مدار اول براي برداشت مجدد گرما به رآكتور بازگردانده مي شود.
- مدار دوم:
در مدار دوم بخار توليد شده در مولد بخار به توربين هدايت شده و در آنجا به انرژي مكانيكي تبديل مي شود سپس بخار خروجي از توربين به وسيله كندانسور به آب تبديل شده و مجددا براي تكميل و تكرار اين چرخه به مولد بخار بازگردانده مي شود.
- مدار خنك كننده:
براي چگالش بخار خروجي از توربين، آب دريا به عنوان خنك كننده در يك مدار كاملا مجزا از مدار دوم توسط پمپ هاي سيركولاسيون به كندانسور هدايت مي شود و پس از برداشت گرما از طريق يك كانال روباز به طول 400 متر و به دنبال چهار تونل 1200متري در زير بستر دريا در عمق 7 متري به دريا بازمي گردد.
شكافت هسته اي
نقش اصلي رآكتور در نيروگاه هسته اي توليد انرژي گرمايي است. فرآيندي كه در اين رآكتور سبب توليد گرما مي شود شكافت نام دارد.
شكافت فرآيندي است كه در طي آن يك هسته اتم سنگين به دو يا چند هسته كوچك تر تبديل مي شود و ضمن اين عمل مقداري انرژي به صورت گرما تابش ساطع مي شود.
در نيروگاه هسته اي با آب سبك فرآيند شكافت غالبا توسط نوترون هاي حرارتي انجام مي شود، هسته اورانيوم 235 پس از جذب نوترون ناپايدار شده به دو يا چند جز به نام شكاف پاره تقسيم مي شود، علاوه بر شكاف پاره ها دو تا سه نوترون به علاوه مقداري انرژي و ذرات آلفا، بتا و تابش گاما نيز در هر شكافت به دست مي آيد.
به اين ترتيب يك عمل شكافت مي تواند منجر به شكافت هاي ديگري نيز شود كه آنها نيز به نوبه خود شكافت هاي ديگري را به دنبال دارد، به اين واكنش كه به صورت تسلسل شكل ادامه مي يابد واكنش شكافت زنجيره اي مي گويند ضمن اينكه پايدار ماندن واكنش زنجيره اي در قلب رآكتور مستلزم وجود جرم بحراني در قلب رآكتور است.
انرژي آزاد شده از فرآيند شكافت به گرما تبديل مي شود حرارت توليد شده توسط آب مدار اول برداشت شده به آب مدار دوم انتقال مي يابد و در مدار دوم براي توليد بخار و چرخاندن توربين مورد استفاده قرار مي گيرد.
تنظيم مقدار انرژي آزاد شده در يك رآكتور هسته اي با تعداد شكافت هايي كه اتفاق مي افتد كنترل مي شود. اين عمل با كنترل كردن تعداد نوترون هايي كه براي انجام عمل شكافت موجود است صورت مي گيرد هرچه تعداد شكافت ها نيز كمتر است يكي از روش هاي رسيدن به چنين كنترلي است كه ماده را در رآكتور قرار دهند كه به آساني نوترون ها را جذب كند بنابراين با تنظيم مقدار اين ماده در رآكتور، تعداد نوترون هاي موجود براي عمل شكافت مي تواند به ميزان مطلوب تنظيم شود.
رآكتور
رآكتور نيروگاه هسته اي بوشهر از نوع آب سبك تحت فشار است كه توان توليد3 هزار mw انرژي گرمايي را داشته و متشكل از يك پوسته از جنس فولاد كربني است كه با فولاد ضدزنگ پوشش داده شده است و درون آن قلب رآكتور، سپر حرارتي و نوتروني، نگهدارنده قلب، محافظ كانال هاي هادي قرار گرفته و توسط درپوش رآكتور بسته مي شود.
آب كه به عنوان كندكننده نوترون و خنك كننده استفاده مي شود توسط پمپ هاي مدار اول با فشار 157bar و حرارت 291c از طريق 4 نازل خط سرد وارد رآكتور مي شود و پس از برداشت حرارت از قلب رآكتور با حرارت 321 از طريق 4 نازل خط گرم به سمت مولدهاي بخار هدايت شده و در آنجا با تبادل حرارت با آب مدار دوم بخار توليد مي شود.
منبع توليد گرما، سوخت هسته اي از نوع دي اكسيد اورانيوم غني شده با غناي 02/4 درصد، 62/3درصد، 4/2درصد و 6/1درصد است.
سوخت هسته اي به صورت قرص هاي استوانه اي به قطر 57/7 و ارتفاع 12ميلي متر ساخته شده كه درون ميله هاي سوخت قرار دارد.
تعداد 311 ميله سوخت با آرايش شش ضلعي يك مجتمع سوخت را مي سازند و تعداد 163 مجتمع سوخت در كنار هم قلب رآكتور را تشكيل مي دهند.
مكانيزم توليد گرما، واكنش هسته اي شكافت اورانيوم و تبديل آن به پاره هاي شكافت سبك تر است كه هماره با آزاد شده انرژي و توليد نوترون براي ادامه اين زنجير است.
كنترل واكنش هسته اي و در نتيجه كنترل رآكتور به كمك اسيدبوريك محلول در آب به همراه ميله هاي كنترل به محرك هاي سيستم كنترل و حفاظت متصل است انجام مي شود.
توربين
مجموعه توربين بخار k-1000-60/3000-3 با قدرت نامي هزار مگاوات و سرعت 3 هزار دور در دقيقه براي به حركت درآوردن ژنراتور جريان متناوب به كار مي رود. ژنراتور به همراه مجموعه توربين به روي يك سازه بتني سوار شده كه اين سازه به صورت مجزا از سازه اصلي ساختمان توربين، به روي فنرهاي مخصوص قرار گرفته است.
توربوست نيروگاه اتمي بوشهر شامل چهار توربين از جمله يك توربين فشار بالا و سه توربين فشار پايين است.
مجموعه توربين مذكور تك محوري و هر چهار توربين از نوع دو طرفه متقارن است كه در هر طرف داراي 5 رديف پره هستند، روتور توربين هاي فشار پايين و فشار بالا به روش آهنگري و به صورت يكپارچه و بدون سوراخ مركزي ساخته مي شود كه اين كار موجب تمركز تنش در روتور مي شود.
سيكل آب و بخار نيروگاه اتمي بوشهر اين گونه است كه بخار توليد شده در مولدهاي بخار به ساختمان توربين هدايت و با حداكثر رطوبت
2/0 درصد و فشار 8/58 بار وارد توربين فشار قوي شده و پس از انجام كار به علت كاهش فشار و حرارت اوليه مرطوب مي شود.
براي اينكه اين رطوبت به پره هاي توربين فشار ضعيف آسيب نرساند بخار خشك و مجدداً گرم مي شود تا پارامترهاي مطلوب دست يابد و پس از آن با فشار 8/6 بار به توربين فشار ضعيف هدايت مي شود، به دنبال آن در كندانسور تغيير حالت داده و طي مراحلي احيا شده و مجدداً به مولدهاي بخار بازمي گردد.
واحد توربين نيروگاه اتمي بوشهر داراي مدار پيشرفته احيا از جمله چهار مرحله هيتر فشار پايين، دئراتور، يك مرحله هيتر فشار بالا و پمپ انتقال كندانس بخار گرم كننده است.
تمام هيترهاي فوق به غير از دئراتور كه از نوع مخلوطي است از نوع تبادل حرارت سطحي هستند. تمام هيترهاي احياكننده غير از هيتر فشار پايين شماره چهار و دئراتور شامل دو پوسته هستند و در دو خط موازي قرار دارند.
ژنراتور:
ژنراتور نيروگاه اتمي بوشهر از نوع سنكرون سه فاز است كه سيم پيچ استانور آن با آب خنك مي شود، خنك كننده روتور و هسته استاتور آن نيز هيدروژن است.
قدرت خروجي آن هزار مگاوات و داراي دو قطب بوده و با مارك tbb-1000-2/27-t3 معرفي مي شود و ولتاژ خروجي استاتور آن نيز kv27 است.
پست:
نيروگاه اتمي بوشهر داراي دو پست 230 و 400 كيلو وات است كه پست 400 كيلو وات از نوع gis بوده و از طريق دو خط به پست چغادك و شبكه سراسري متصل مي شود و پست 230 كيلو ولت از نوع ais است و اتصال آن به شبكه سراسري توسط دو خط و از طريق پست بوشهر انجام مي شود.
امضاي سه تفاهمنامه
بين تهران و مسكو
در حاشيه سوختگذاري نيروگاه اتمي بوشهر سه تفاهمنامه ميان مسئولان ايران و روسيه به امضا رسيد.
به گزارش فارس اولين تفاهمنامه در خصوص گواهي بين كارفرما و پيمانكار در مورد اعلام نيروگاه به عنوان نيروگاه اتمي از زمان انتقال سوخت به ساختمان رآكتور و شروع مرحله راه اندازي است.
تصميم به بررسي براي تشكيل شركت مشترك جهت همكاري در زمينه نيروگاه هاي هسته اي از جمله بهره برداري مطمئن و امن از نيروگاه بوشهر ديگر تفاهمنامه اي بود كه به امضاي مسئولان دو كشور رسيد.
تفاهم سوم نيز در مورد برخي اقداماتي است كه تا زمان راه اندازي كامل نيروگاه بايد صورت گيرد.