عراق، كشوري فاقد زيرساخت ها و توسعه نيافته، كشوري كه مردمانش در آرزوي بهره مندي از حداقل هاي زندگي با حسرت به زايران ايراني عتبات عاليات چشم مي دوزند، زايراني كه به گفته بسياري از هم صحبت هاي عراقي نگارنده، با وجود بهره مندي از تمام نعمات خدادادي و رفاه نسبي، ناشكر هستند.
به گزارش مشرق به نقل از شرق، شايد اگر عراقي ها هم با هزار اميد و آرزو پس از سال ها صرفه جويي و پس انداز، 17هزار دلار ناقابل براي خودرويي با استانداردهاي حداقلي پرداخت مي كردند كه در كشور همسايه به قيمت 9هزار دلار به فروش مي رسد و پس از آن نيز هفته اي يك بار ميهمان نمايندگي ها بودند، لب به گلايه مي گشودند.
عراق، كشوري با تمام كاستي هاي موجود، بازار جذابي براي توليد كنندگان خارجي به شمار مي رود به طوري كه با گشتي در بازار شهرهاي زيارتي و همچنين بغداد، حضور انواع و اقسام برندهاي شناخته شده و ناشناخته از كشورهاي دور و نزديك را لمس مي كنيد.
خودرو جزو آن دسته از محصولاتي است كه مشاهده آن نيازي به گشت و گذار در بازار ندارد و زايران ايراني در گمرك مهران حجم انبوهي از خودروهاي ايراني را مشاهده مي كنند كه در انتظار ترخيص به سر مي برند. از مرز كه مي گذري ناهمواري جاده خبر از سختي سفر و مشقت هاي پيش رو دارد. اما اين سختي وقتي دوچندان مي شود كه خودروهاي آمريكايي، كره اي، ژاپني و... را در جاده ها و خيابان هاي اين كشور مشاهده مي كنيد. انواع مدل هاي نيسان، تويوتا، هيوندايي، كاديلاك، شورلت، كيا، فورد و... بدون تعرفه گمركي وارد اين كشور مي شود و خودروسازهاي ايراني نيز براي حضور در اين بازار جذاب راهي جز دامپينگ ندارند. خودروهاي ايراني در بازار رقابتي عراق با قيمت هاي باور نكردني عرضه مي شود تا شايد خودروسازان ايراني بتوانند بخشي از بازار خودرو اين كشور را تصاحب كنند.
خودروسازان ايراني در تحقق اين هدف راه بسيار سختي در پيش دارند، چراكه خيابان هاي شهرهايي همچون نجف، كربلا، كاظمين، هله و سامرا مدل هايي از شورلت، هيوندايي و توياتا را درقالب تاكسي در خود جاي داده اند و در شهرهايي همچون بصره، بغداد، اربيل و سليمانيه نيز مدل هايي از تويوتا، بنز، فورد و كيا به عنوان تاكسي استفاده مي شوند و حضور پرايد، روآ، پژو پارس و لوگان به عنوان تاكسي با سختي هاي بسياري همراه خواهد بود. بررسي آمارهاي گمرك طي سه ماهه اول امسال نشان مي دهد 99درصد خودروهاي صادراتي ايران به مقصد عراق بوده و 90درصد خودروهاي صادراتي به اين كشور نيز پرايد بوده است.
نگاهي به فهرست خودروهاي صادراتي نشان مي دهد در سه ماهه نخست سال جاري بالغ بر پنج هزار و 522 دستگاه خودرو از كشور صادر شده است كه ارزشي معادل 4/27ميليون دلار و از نظر ريالي معادل 3/29ميليارد تومان را نشان مي دهد. نكته قابل توجه اين است كه پنج هزار و 20 دستگاه از اين خودروها انواع پرايد بوده و اين نوع خودرو با سهم 90درصدي بالاترين تعداد صادرات را به خود اختصاص داده و قيمت هر دستگاه از اين خودرو معادل چهارهزار و 800دلار به ثبت رسيده است.
بعد از پرايد بيشترين تعداد صادرات به انواع خودرو پژو باز مي گردد كه در آمار، تعداد دستگاه صادر شده اين نوع خودروها 223عدد با قيمت متوسط 10هزار دلار ذكر شده است. بازار تاكسي هاي عراق اين روزها شاهد رقابت نابرابر پرايد پنج هزار دلاري، سمند هشت هزار دلاري، پژو پارس 10هزار دلاري و لوگان 10هزار دلاري است.
با وجود قيمت مناسب خودروهاي مذكور باز هم برندي همچون شورلت توانسته با كيفيت عالي، قيمت مناسب و خدمات و تسهيلات در خور توجه بيش از 80درصد اين بازار را تصاحب كند.
در سفر به عراق گذشته از جذابيتي كه زيارت، تجربه بازديد از يك كشور جنگ زده و قيمت خودروهاي ايراني و خارجي براي شما خواهد داشت، نوع و مدل تاكسي هايي كه مي توانيد از آنها استفاده كنيد نيز جذابيت سفر را مضاعف خواهد كرد و شما هيچ گاه لذت سفر با مدل هاي مختلف هيوندايي (از جمله سوناتا)، كيا (سراتو و اپتيما و...)، شورلت (avo)، نيسان (تينا) و تويوتا (كمري و كرولا) را با پرايد و پارس عوض نخواهيد كرد. عراقي ها در حالي خودروهاي ايراني را به 60 تا 70 درصد قيمت عرضه شده در ايران خريداري مي كنند كه مصرف كنندگان داخلي بايد همين محصولات را با قيمت گزاف خريداري كنند.
عدم كيفيت و منطبق نبودن با استانداردهاي جهاني از جمله مشكلاتي است كه به باور بسياري از كارشناسان محصول ضعف مديريت در صنعت خودرو كشوراست، پرداخت يارانه هاي بي حساب و كتاب؛ همچنين حاشيه سود بالاي خودروسازان داخلي نيز عامل مهم كم توجهي آنها به ارتقاي كيفيت خودروهاي ايراني و گراني بيش از حد محصولات توليد شده بوده است.
محصول ما در خارج از كشور گران تر است
دامپينگ خودروسازان ايراني در بازار عراق و تاييد گمرك در حالي است كه قائم مقام گروه خودرو سازي سايپا، معتقد است محصولات توليدشده در اين شركت در خارج از كشور گران تر از داخل عرضه مي شود. سعيد فلاحي در مورد علت ارزان تر بودن قيمت خودرو هاي پلت فرم ايكس100 در گمرك و بازار صادراتي كشور گفت: عددي كه گمرك اعلام كرده كاملاغلط است. اين طور نيست كه خودرو ما در خارج از كشور ارزان تر از بازار داخلي باشد. وي در مورد قيمت خودروهاي ايكس100 در خارج از كشور گفت: خودرويي كه ما به بازار سوريه عرضه مي كنيم، حدود 13ميليون تومان قيمت دارد و در بازار ونزوئلانيز 15هزار دلار فروخته مي شود. صحبتي كه در اين خصوص انجام مي شود، صحبت سفارشي كساني است كه كمتر از اين موضوع اطلاع دارند. فلاحي در پاسخ به خبرنگار ديگري كه خواست قيمت تمام شده محصولات اعلام شود، گفت: قيمت تمام شده يك مساله بسيار ساده است و با مراجعه به بورس مي توانيد آن را مشاهده كنيد.
كاهش قيمت تمام شده آرزويي كه محقق نشد
بر اساس اين گزارش كاهش قيمت محصولات صنعتي به ويژه در حوزه خودروسازي ها پس از هدفمندي يارانه ها از جمله اقدامات مورد نظر دولت بوده است. اقدامي كه نه تنها قدمي در اين راستا برداشته نشد؛ بلكه طي ماه هاي اخير شاهد رشد قيمت خودروهاي داخلي نيز بوده ايم.
مسوولان گويي فراموش كرده اند كاهش قيمت به موفقيت هدفمندي يارانه ها كمك مي كند؛ چراكه صنعت پيش از اجراي قانون هدفمند كردن يارانه ها به علت دريافت پشتيباني هاي يارانه اي، ضربه سنگيني خورده است و اگر خودروسازان داخلي به جاي دامپينگ در بازار كشورهاي همسايه كه در برخي از مواقع با عدم بازپرداخت مطالبات همراه است، با داشتن سوخت 16تومان يا انرژي 22تومان و كارگر ارزان (قبل از اجراي قانون هدفمندي يارانه ها) از مديريت مطلوب و كارآمد بهره مي بردند، صنعت خودرو ايران در وضعيت نامطلوب كنوني نبود.
به باور بسياري از كارشناسان و فعالان بازار خودرو ايجاد انحصار در كشور و وضع تعرفه هاي بالابراي واردات خودرو موجب شده است تا خودروسازان داخلي بدون احساس خطر و در فضايي كاملاانحصاري به حاشيه سود بالادست يافته به طوري كه در شرايط كنوني هر چه كاهش قيمت داشته باشند، باز هم مشكلي براي آنها به وجود نمي آيد.
عراق كشوري فاقد زيرساخت هاي اوليه تجاري، صنعتي و... است كه به واسطه همين كمبودها امكان حضور محصولات خارجي با حداقل تعرفه در اين كشور فراهم آمده است. اما اين تمام ماجرا نيست و به گفته مسوولان عراقي توسعه صنعتي عراق با حضور فعال تر برندهاي معتبر خارجي همراه خواهد شد تا توليد كنندگان داخلي اين كشور در يك فضاي كاملارقابتي توليدات خود را با استانداردهاي جهاني منطبق كرده و توان رقابت با نمونه هاي خارجي را داشته باشند.
مقايسه بازار عراق و ايران نشان مي دهد اگر تعرفه خودرو خارجي در ايران معقول بود؛ صنعت خودرو سازي ايران به دليل عقب ماندگي نشات گرفته از حمايت ويژه دولت ها نابود مي شد.
