استفاده ابزاري از نخبگان؛ به چه قيمتي؟!

نخبه اي را فرض كنيد كه با به دست گرفتن يك پفك نمكي در جلوي دوربين هاي تلويزيوني براي اين محصول تبليغات مي كند، كساني كه از اين نخبه براي تبليغ كالاي خود استفاده مي كنند مرتكب خطاي جبران ناپذيري شده اند چرا كه شأن علم را براي رسيدن به ارزشي بسيار پايين به حراج گذاشته اند.
استفاده از يك نخبه براي فروش پفك را مقايسه كنيد با استفاده از آنان براي تبليغ كلاسهاي كنكور، ماهيت هر دو يكي است، استفاده ابزاري از نخبگان براي رسيدن به اهداف با ارزش بسيار پايين، اولي شايد احمقانه به نظر برسد ولي استفاده از نخبه براي تبليغ كلاسهاي كنكور نيز كم از تبليغ پفك به اين شيوه ندارد!
برترينهاي كنكور در حالي كه پس از اعلام نتايج قبولي تأكيد مي كنند از هيچ كلاس كنكوري استفاده نكرده اند يا دريافت مبالغ قابل توجه از مؤسسات كنكور در پشت صفحه جادويي حاضر شده و نخبگي خود را با پول به مؤسسات كنكور مرتبط مي سازند. رتبه هاي برتر كنكور كه در روزهاي آغازين پس از اعلام نتايج همواره بر اتكا به خويش و عدم شركت در كلاس هاي كنكور تأكيد مي كنند اما برخي از آنها پس از مدتي در صدر تبليغات كلاس هاي كنكور قرار مي گيرند و كلاس هاي كنكور نيز آنها را از شاگردان مؤسسه خود دانسته و رمز موفقيت برترين هاي كنكور را در خدمات مؤسسات خود مي دانند. جالب اينجاست كه همان داوطلبان تازه دانشجو شده پس از مدتي كه نامشان در تبليغات رنگارنگ مؤسسات كنكور درخشيد، در تبليغات رسانه ملي نيز ديده مي شوند.
حتي دبستان محل تحصيل اين افراد هم در تبليغات خود از نام آنان بهره مي برند و رمز موفقيت هاي نفرات اول كنكور را تحصيل و يا شركت در كلاس هاي خود عنوان مي كنند.
فارغ از اين مسئله كه آيا اين مؤسسات و مدارس در تبليغات خود صادق هستند يا خير و آيا همه موفقيت هاي ذكر شده تنها به خاطر خدمات آن هاست؛ اين سؤال به نظر مي رسد آيا مؤسسات وقتي با افراد برتر كنكور عكس يادگاري مي گيرند، مسئوليت عدم موفقيت بقيه افرادي كه به همين نسخه ها عمل كرده اند و موفق نشده اند را هم مي پذيرند؟ آيا واقعا رمز نفر اول كنكور شدن و نيمي از دروس را صددرصد پاسخ دادن، استفاده از آزمون هاي يك مؤسسه يا كتاب هاي فلان بنگاه كنكوري و يا حضور در يك دبستان و دبيرستان خاص است؟
تطميع نفرات برتر كنكور براي امضاي قرارداد تك نسخه اي
هر ساله برخي مؤسسات آموزش عالي آزاد با روش هاي گوناگون از برترين هاي كنكور به عنوان ابزاري براي تبليغات و گرمي بازار خود استفاده مي كنند.
پس از اعلام نتايج كنكور سراسري و آزاد مؤسسه هاي آموزش عالي آزاد نيز به تب و تاب مي افتند تا با القاي اين مطلب كه نفرات برتر كنكور در مؤسسه هاي آنان ثبت نام كرده و برنامه ريزي آموزشي اين مؤسسات موجب شده تا اين افراد حائز چنين رتبه هايي شوند براي جذب متقاضيان شركت در كنكور سال بعد تبليغات رنگارنگ و حرفه اي! صورت مي دهند.
يكي از ابزارهاي تبليغاتي مؤسسه هاي آموزش عالي آزاد استفاده از نفرات برتر كنكور سراسري در تيزرهاي تلويزيوني است و اكنون نيز همه روزه در پيام هاي بازرگاني رسانه ملي شاهد اين واقعه هستيم. سناريو تكراري كه طي آن نفرات برتر كنكور در تيزرهاي تبليغي اين مؤسسات حاضر مي شوند و متقاضيان شركت در كنكور سال بعد را تشويق مي كنند تا براي آمادگي در كنكور سراسري به موسسه مذكور مراجعه كنند.
طي آخرين آمار موجود، تعداد موسسات آموزش عالي آزاد كه با مجوز از وزارت علوم، تحقيقات فناوري در سراسر كشور فعال هستند، 110موسسه است و به ترتيب در استان هاي تهران، خراسان رضوي، اصفهان، فارس و بندرعباس داراي بيشترين دفتر هستند.
در سال 88 انجمني با 60 عضو فعال و با نام «انجمن صنفي موسسات آموزش عالي آزاد» به شماره ثبت 16846 تشكيل شد تا بتواند دغدغه ها، مشكلات و معضلات موجود در اين حوزه را بررسي و رسيدگي كند.
انجمن صنفي موسسات آموزش عالي آزاد كشور داراي اساسنامه بوده و دربندي از اين اساسنامه تاكيد شده كه تبليغات و تيزرهاي تلويزيوني با محوريت استفاده تبليغاتي از رتبه هاي برتر كنكور اكيدا ممنوع است.
برخلاف اينكه بنا بر قانون آموزش عالي كشور اين كار از اساس غيرقانوني است طي چند سال اخير روال موسسات آموزش عالي آزاد اين بوده كه با استفاده از تبليغات فراگير به جذب بيشترين داوطلبان كنكور بپردازند و در اين ميان برخي از موسسات آزاد با ترفندي خاص نفرات برتر كنكور را جذب خود كرده و از آنان در تبليغات خود استفاده مي كنند.
برخي از موسسات آموزش عالي آزاد پس از برگزاري كنكور سراسري و اعلام نتايج، با استفاده از رابطان خود ليست نفرات برتر كنكور را به دست آورده و پس از تماس با آنان و دعوت شان به موسسه مذكور، آنان را جذب خود مي كنند و بابت حضور آنان در تبليغات «قرارداد ميليوني تك نسخه اي» را امضا مي كنند.
تهديد 30ميليوني ابزار يك موسسه براي جلوگيري از لغو يك جانبه قرار داد
براي نمونه در يكي از اين موسسات آموزش آزاد اين قرارداد تك نسخه اي كه فقط در اختيار موسسه آموزش عالي آزاد قرار مي گيرد قيد شده كه 5ميليون تومان به نفر برتر كنكور اعطا مي شود و در قبال آن وي بايد تمامي تبليغات و مصاحبه ها را با موسسه آزاد فوق الذكر انجام دهد و در غير اين صورت بايد 30ميليون تومان غرامت پرداخت كند كه اين قرارداد تك نسخه اي از اساس غيرقانوني است.
اين اقدام در حالي صورت مي گيرد كه بعضا اين نفرات برتر كنكور در موسسات آزاد ديگري خود را براي كنكور آماده كرده اند و يا اصلا در اين گونه موسسه ها حضور نداشتند اما چند موسسه آزاد كه اكنون بيشترين تبليغات تلويزيوني را دارند از آنان سوءاستفاده كرده و با امضاي قرارداد تك نسخه اي آنان را محصور خود مي كنند.
در اعتراض به اين اقدام مديران برخي موسسه هاي آموزش آزاد به انجمن صنفي خود مراجعه كرده و در جلساتي كه برگزار شده، خواستار برخورد قانوني با چند موسسه خاطي شدند. در اين جلسات به صراحت مطرح شده كه نفر دوم كنكور سراسري در موسسه آموزش عالي آزاد مشهوري ثبت نام كرده و خود را براي كنكور آماده كرده است اما پس از اعلام نتايج موسسه آموزش عالي آزاد ديگري وي را براي تبليغات به نفع خود جذب كرده است.
¤ اعتراض انجمن صنفي به صدا و سيما
انجمن صنفي موسسات آموزش عالي آزاد در پيگيري اين موضوع در نامه هايي به وزارت علوم و به خصوص معاونت آموزشي، خواستار برخورد قانوني با موسسات خاطي شدند.
انجمن هاي صنفي مؤسسات آموزش عالي آزاد حتي نامه اي به رئيس سازمان صدا و سيما نوشته و در اين نامه اعلام كردند كه چرا تيزرهاي تلويزيوني مربوط به تبليغات نفرات برتر كنكور پخش مي شود؟ كه در جريان پيگيري هاي اين انجمن، بخش بازرگاني صدا و سيما در نهايت اعلام داشته، مؤسساتي كه در تلويزيون تبليغات آنها پخش مي شود داراي مجوز از وزارت علوم هستند و اگر تخلفي دراين خصوص مي كنند بايد وزارت علوم پيگير اين تخلفات باشد.
بخشنامه وزارت علوم براي برخورد با مؤسسات متخلف
وزارت علوم در خردادماه سال 90 طي بخشنامه اي به كليه مؤسسات آموزش عالي آزاد اعلام كرد:
با توجه به گزارش هاي واصله از مراجع ذي صلاح حقوقي وزارتخانه و گزارش ها و شكايات مردمي، دال بر استفاده تبليغاتي اين گونه مؤسسات از رتبه هاي برتر آزمون هاي كارداني، كارشناسي و كارشناسي ارشد ضروري است، مؤسسات از ارتكاب موارد ذيل كه مصداق تخلف محسوب مي شود، جدا خودداري نمايند:
1- ذكر جملاتي از قبيل تضمين يا بيمه قبولي، تضمين استرداد وجه در صورت عدم قبولي و جملات مشابه
2- استفاده تبليغاتي خلاف واقع از رتبه اولي هاي آزمون هاي به طور مستقيم شامل مواردي ازقبيل ذكر تعداد و يا درصد قبولي، انجام مصاحبه، درج عكس رتبه هاي برتر و به طور غيرمستقيم شامل بيان نام رتبه هاي آزمون ها به عنوان مشاور، يا مدارس در امر تبليغات و اطلاع رساني.
وزارت علوم در پايان بخشنامه خودتأكيد كرده كه بديهي است از تاريخ ابلاغ اين بخشنامه در صورت مشاهده تخلف، برخوردهاي قانوني با متخلفين صورت خواهدگرفت.
وزارت علوم پيگير سوءاستفاده برخي از مؤسسه هاي آموزش عالي آزاد از نفرات برتر كنكور بوده و طي نامه اي به مديركل دفتر حقوقي خود خواستار شده واحد بازرگاني سازمان صدا و سيما از تاريخ 20 مردادماه سال90 از انجام هرگونه تبليغات رتبه هاي برتر كنكور در مقاطع مختلف دانشگاهي توسط مؤسسات آموزش عالي آزاد خودداري كند.
اين درحالي است كه شكايت هاي مردمي دراين خصوص بالا بوده و حتي بيشتر نفرات برتر كنكور كه در دامن اين مؤسسه هاي آزاد گرفتار شده اند، به انجمن صنفي مؤسسات آموزش عالي آزاد مراجعه و شكايت خود را مطرح كرده اند.
به گزارش فارس چندتن از نفرات برتر كنكور كه پيش از اين قراردادهايي را با برخي از مؤسسات مذكور امضاء كرده اند علي رغم پيگيري هاي خبرنگار فارس به دليل هراس از به اجرا گذاشته شدن وثيقه هاي 30 ميليوني حاضر به مصاحبه و شرح اين اقدام غيرقانوني نمي شوند.