مرگ نایف بن عبدالعزیز، عامل کشتارخونین حجاج و اعدام 18 ایرانی
تاریخ: ۲۷ خرداد ۱۳۹۱
ربار سعودی امروز در اطلاعیه‌ای خبر مرگ نایف بن عبد العزیز ولیعهد عربستان را اعلام کرد تا کمتر از هشت ماه پس از مرگ سلطان بن عبد العزیز دیگر ولیعهد عربستان، ملک عبد الله پادشاه عربستان تنها پادشاهی باشد که در طول دوران سلطنتش، سه ولیعهد را به خود می‌بیند.
به گزارش رجانیوز، نایف بن عبد العزیز از چهره‌های بشدت ضد ایرانی و دارای نزدیکترین ارتباطات در میان خاندان سلطنتی با روحانیون وهابی عربستان بود. از نایف به عنوان عامل اصلی کشتار وحشیانه حجاج ایرانی در حج خونین سال 66 یاد می‌شود. همچنین در ماجرای اعدام غیرقانونی 18 ایرانی در فروردین ماه گذشته در عربستان، با وجود مخالفت پادشاه، از نایف به عنوان صادر کننده دستور اعدام این ایرانیان یاد می‌شود.
این در حالی است که نایف به دلیل برخوردهای شدید و جدی با جریان القاعده در دوران تسلطش بر وزارت کشور عربستان به یکی از اهداف اصلی این گروه در میان دولتمردان سعودی تبدیل شده بود. وی همچنین نقش اصلی را در اعزام ارتش عربستان به کشور بحرین و سرکوب شیعیان مظلوم این کشور داشت.
با مرگ نایف بلافاصله بحث جانشینی وی و نگرانی از درگیری جنگ قدرتی فراگیر در عربستان سعودی، محافل غربی را فراگرفته است. چنانکه برخی اخبار از استقرار یک تیم امریکایی برای حل وفصل مناقشات داخلی و جنگ قدرت میان بیش از دوهزار شاهزاده سعودی و دو قبیله قدرتمند "سدیری" و "شمری" در عربستان حکایت می‌کند.
بنا بر قانونی که عبدالعزیز ، پدر پنج پادشاه اخیر عربستان سعودی آنرا وضع کرده است، تا زمانی که فرزندان پرشمار او زنده هستند، سلطنت بر عربستان به نوه‌های عبدالعزیز نخواهد رسید. بنا بر این قانون پس از مرگ عبدالعزیز، سعود بن عبدالعزیز، فیصل بن عبدالعزیز، خالد بن عبدالعزیز، فهد بن عبدالعزیز و عبدالله بن عبدالعزیز که همگی پسران او بوده‌اند به ترتیب سن به پادشاهی عربستان انتخاب شده‌اند.
اما نکته مهم رقابت جدی دو قبیله "السدیری" و "الشمری" برای رسیدن به جایگاه پادشاهی در میان مقامات سعودی است. به اختیار گرفتن همسرانی از این دو خاندان معروف در عربستان توسط عبدالعزیز، سبب شده است تا فرزندانی هر یک از همسران عبد العزیز با اتکا به قبیله مادری خود، در تلاش برای تصاحب قدرت بیشتر باشند.
در این میان تنها مادر ملک عبدالله از خاندان "الشمری" به حساب می‌آید. در مقابل گروهی از فرزندان عبدالعزیز که فرزندان "حصه بنت احمد سدیری" به حساب می‌آیند، گروهی را تشکیل داده‌اند که در میان مقامات سعودی از آن به "سدیری‌های هفتگانه" یاد می‌شود. این افراد شامل، فهد، سلطان، نایف، سلمان، ترکی، عبدالرحمن و احمد فزرندان عبدالعزیز هستند که در سال‌های سلطنت ملک عبدالله، جانشینی وی از میان این گروه تعیین شده است. از سدیری‌های هفتگانه اکنون فهد، سلطان و نایف در قید حیات نیستند و جدی‌ترین گزینه باقی مانده، سلمان بن عبدالعزیز 73 ساله است که پیش از این حاکم ریاض بوده و اکنون سمت وزارت دفاع عربستان را بر عهده دارد.
از سلمان به عنوان نزدیکترین فرد به لحاظ دیدگاه سیاسی به ملک فهد پادشاه سابق عربستان یاد می‌شود. وی که بر خلاف نایف رویکردی لیبرالیستی و امریکایی تری دارد، به عنوان گزینه مورد حمایت غرب در میان سدیری‌های هفتگانه یاد می‌شود. فرزندان وی تحصلیکرده امریکا و یکی از آنها دارای سابقه فضانوردی و رئیس سازمان گردشگری عربستان است.
دیگر فرزند سلمان نیز عهده‌دار اداره بنیادی رسانه‌ای است که انتشار روزنامه فرامنطقه‌ای "الشرق الاوسط" را بر عهده دارد.
اما در حالی که سلمان به عنوان گزینه‌ای جدی برای انتخاب توسط "شورای بیعت" به عنوان سومین ولیعهد ملک عبدالله مطرح است، گزینه‌های دیگری هم در عربستان در حال تلاش برای رسیدن به این جایگاه هستند که نمی توان آنها را نادیده گرفت.
تلاش بندر فرزند اولین ولیعهد ملک عبدالله که یک بار هم به جرم اجرای کودتا علیه ملک عبدالله بازداشت از مقام سفارت عربستان در امریکا برکنار شد را نباید در این ایام نادیده گرفت. این در حالی است که اگر رقابت برای رسیدن به قدرت به میان نوه‌های عبدالعزیز بیاید، بسیاری از تحلیلگران احتمال درگیری جنگ‌های خونین در عربستان خصوصا میان دو قبیله "السدیری" و " الشمری" را بسیار قوی می‌دانند. امری که امریکا به عنوان اصلی ترین حامی این خاندان و اصلی‌ترین بهره برنده از منابع سرشار نفت و انرژی عربستان را برآن داشته است تا به هر شکل ممکن از بروز این درگیری داخلی جلوگیری کرده و حتی برای تحقق این موضوع گروهی را به ریاض فرستاده و در عربستان مستقر کند. این نگرانی آن زمان جدی‌تر می‌شود که بدانیم ملک عبدالله نیز از شرایط جسمی قابل قبولی برخوردار نیست و احتمالا به صورت جدی نمی‌تواند وارد نزاع جانشیان خود شده و این موضوع را بی سر و صدا حل و فصل کند.
اما بالا گرفتن جنگ قدرت در عرصه داخلی عربستان تاثیرات منطقه‌ای جدی نیز خواهد داشت چرا که جریانات سلفی منطقه که این روزها یک پای ناآرامی‌ها در کشورهایی مثل سوریه، مصر، لبنان و عراق هستند را نیز دچار سردگمی خواهد کرد، و از توان مانور این جریانات خواهد کاست. امری که به صورت ویژه بر امکان عملیات جریان‌ها و رویکردهای نزدیک به ایران و مقاومت خواهد افزود.
به نظر می‌رسد مرگ دومین ولیعهد ملک عبدالله در شرایط کنونی منطقه و در حالی که عربستان تمام تلاش خود را بر استفاده از جریانات سلفی برای براندازی بشار اسد قرار داده است، حادثه‌ای ناگوار برای هیات حاکمه عربستان به شمار می‌آید، امری که می‌تواند زمینه را برای تشدید اعتراضات داخلی و حتی تغییر معادلات در بحرین نیز محیا کند.
|
